Zespół dolin oliwskich został uformowany w wyniku działalności wód roztopowych pochodzących z lodowca skandynawskiego. W ten sposób powstał krajobraz o niezwykle urozmaiconej rzeźbie terenu, charakteryzujący się ponadto znaczącym bogactwem flory i fauny. Na trasie ścieżki wyznaczono 12 przystanków, czas przejścia wynosi około 3h.
Przystanek 1. - Początek ul. Kwietnej
Na szczycie pobliskiego wzniesienia (101 m n.p.m.) znajduje się punkt widokowy zwany Pachołkiem. W latach 70. XX wieku zbudowano tu istniejącą do dnia dzisiejszego wieżę obserwacyjną, z której możemy dostrzec nie tylko zabudowania starej Oliwy, ale również porośniętą lasem i porozcinaną licznymi dolinami (Zaklęsy, Dolina Radości, Dolina Oliwskiego Potoku, Dolina Leśnego Młyna) strefę krawędziową Wysoczyzny Gdańskiej. Rozpościera się stąd również ws
paniały widok na Zatokę Gdańską. Dawniej tereny rozciągające się wzdłuż Potoku Oliwskiego należały do cystersów, którzy budowali tu liczne zakłady przemysłowe.
Śladem minionych dziejów jest stary młyn - od 1594 do 1613 roku funkcjonujący jako folusz (miejsce obróbki sukna) a następnie jako młyn zbożowy. W pobliżu znajduje się Dom Bramny (zwany również Domu Zarazy). Był on miejscem śmierci zakonników opiekujących się chorymi podczas wielkiej epidemii dżumy w 1709 roku. Stanowił także część dawnej bramy oliwskiego opactwa. Podążając w górę ulicą Kwietną po prawej stronie mijamy zespół domów robotniczych z XIX wieku.
Przystanek 2. - Skrzyżowanie ul. Kwietnej i Świerkowej
Dochodzimy do budynków (obecnie ulica Świerkowa 1), w których od 1826 roku znajdowała się siedziba tzw. rewiru leśnego Oliwa (Forest Revier Olivia), na czele którego stał nadleśniczy.
Stare zabudowania Oliwy 
stanowią dogodne miejsce do gniazdowania ptaków. W tym punkcie trasy późną wiosną i latem możemy zaobserwować krążące nad naszymi głowami jerzyki, przez cały rok wypatrzymy tu ukrywające się w krzewach wróble i mazurki, a także przesiadujące przy pobliskich domach sierpówki. Teren miejski upodobały sobie również kopciuszki, które swoim porannym śpiewem niejednemu z nas umilają pobudkę. W pobliżu, przy ul. Podhalańskiej 15 znajduje się obiekt cenny przyrodniczo – użytek ekologiczny, powo
łany w celu ochrony miejsc zimowania nietoperzy. Hibernują w nim nocki rude, nocki Natterera, nocki duże, czasem także gacki brunatne. Ten dawny schron przeciwlotniczy ze względu na zimującą tutaj populację nocka dużego został też uznany za obszar sieci Natura 2000 (czyli sieci specjalnej ochrony obszarów przyrodniczo cennych dla państw członkowskich Unii Europejskiej).
Dalej idąc ulicą Kwietną mijamy wybudowany w 1874 roku Zameczek Mormonów, który dawniej stanowił pensjonat dla dziewcząt z dobrych rodzin. Obecnie jest to budynek mieszkalny. Na zakończeniu ulicy, po prawej stronie w obniżeniu terenu możemy zaobserwować rozległą połać lepiężnika różowego. Liście tej rośliny mogą osiągać spore rozmiary (1 m długości i 60 cm szerokości) i są one przysmakiem ślimaka zaroślowego. Jednak pierwsze pojawiają się kwiaty lepiężnika (od marca do maja). Gatunek ten występuje na wilgotnych i zasobnych w wapń glebach. Dawniej wykorzystywany był jako lek przeciw dżumie.
Przystanek 3. - Kuźnia Wodna
Od XVI wieku do 1948 roku nieprzerwanie funkcjonowała tu największa młotownia nad Potokiem Oliwskim. Z dawnego wyposażenia kuźni pozostały stare koła wodne, dębowe wały i olbrzymie młoty.
W pobliżu stoi zaniedbany dwór z XVIII wieku, w którym mieszkali dawni właściciele młotowni. Na niewielkim parkingu przy Kuźni Wodnej znajdują się tablice informacyjne z mapkami i opisem jednej ze ścieżek przyrodniczych na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Dookoła placu rosną różne gatunki drzew. Można porównać wygląd liści trzech gatunków klonu - jawora, jesionolistnego i pospolitego. Ponadto występują tu takie drzewa, jak: buk pospolity, olsza czarna, wiąz górski, jesion wyniosły, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, brzoza brodawkowata, wierzby iwa oraz krucha, świerk pospolity. Warto też zatrzymać się przy stawie, który upodobały sobie kaczki krzyżówki oraz czaple siwe.
Ponadto można tu czasem spotkać kormorany, łabędzia niemego, kokoszkę, naszą najmniejszą kaczkę - cyraneczkę, zimorodka a także związaną z wodami o górskim charakterze pliszkę górską. Zimą przy odrobinie szczęścia można zauważyć pluszcza, oraz perkozka. Nad taflą wody chętnie żerują jaskółki (dymówki i oknówki) a nocą nietoperze, głównie z nocki rude.
Kierujemy się na lewo od kuźni i mijamy fragment lasu grądowego, w którym wczesną wiosną kwitnie łuskiewnik różowy. Roślina ta jest pasożytem korzeni niektórych drzew, posiada olbrzymie okryte łuskami kłącze (osiągające wagę do 5 kg).
Przystanek 4. - Dwór Oliwski
Naszą uwagę przyciąga odrestaurowany dwór z końca XVIII wieku, który wraz ze wzniesionymi na dawnych fundamentach budynkami został przeznaczony na ekskluzywny, pięciogwiazdkowy hotel. Na jego terenie rośnie wiele egzemplarzy starych drzew, takich jak: lipa drobnolistna, świerk pospolity, cis pospolity oraz żywotnik olbrzymi.
Naprzeciwko znajduje się kolejny staw, który oprócz ptaków przyciąga również płazy. Każdego roku do rozrodu przystępują tutaj żaby trawne, moczarowe a także ropuchy szare. W czasie wędrówek do wody płazy te masowo giną na pobliskich jezdniach (ul. Kwietna, ul. Bytowska). Dno doliny zajmują utworzone w połowie lat 70. XX wieku ogródki działkowe. Stosowane środki chemiczne, spływ ścieków fekalnych do Potoku Oliwskiego, jak również ogrodzenie będące barierą dla migrujących zwierząt mają zdecydowanie niekorzystny wpływ na środowisko Doliny Radości. Z drugiej strony - duża liczba drzew i krzewów owocowych stanowi obfite źródło pokarmu dla wielu zwierząt, a sama obecność ogródków chroni ten teren przed zabudową i ewentualnymi inwestycjami. Zdarza się, że posadzone przez człowieka rośliny ogrodowe, jak choćby tulipany czy szafirki, rozprzestrzeniają się poza teren działek.
Przystanek 5. - Dolina Czystej Wody
W 2006 roku, w celu ochrony podmokłej łąki wraz z rosnącymi na niej storczykami, został tu utworzony użytek ekologiczny. Po lewej stronie mamy fragment lasu grądowego. W drzewostanie występują: grab pospolity, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna a także wprowadzona przez człowieka sosna zwyczajna. To żyzne siedlisko wyróżnia się bogatym runem. Wczesną wiosną dominuje tu zawilec gajowy, później pojawiają się gajowiec żółty, gwiazdnica wielkokwiatowa, przytulia wonna, a następnie szereg innych typowo letnich roślin, takich jak: pszeniec gajowy i dziurawiec zwyczajny.
Warto też zwrócić uwagę na dobrze nam znaną z dziecięcych zabaw roślinę o żółtych kwiatach. Jest to niecierpek drobnokwiatowy. Gatunek ten został zawleczony do naszego kraju z Azji i rozprzestrzenił się w zbiorowiskach leśnych. Z tego samego kontynentu pochodzi niecierpek gruczołowaty o dużych różowych kwiatach, którego będziemy mogli zaobserwować w pobliżu punktu 6. Gatunek ten preferuje tereny podmokłe. Natomiast rodzimy dla nas jest niecierpek pospolity, wyróżniający się sporej wielkości żółtymi kwiatami. Przy szlabanie blokującym wjazd do doliny rośnie bluszcz pospolity. Kilkanaście metrów dalej występuje typowy dla gór i przedgórzy bez koralowy. Krzew ten może dorastać do 4 metrów wysokości. Spośród niewielkich mieszkańców okolicy na uwagę zasługują ryjówki. Czasami można je dostrzec na drodze wzdłuż łąki, niestety przeważnie martwe. Ssaki te wyróżniają się charakterystycznie wydłużonym ryjkiem (stąd nazwa). Żywią się dżdżownicami, owadami oraz ślimakami.
Przystanek 6. - Łąka
Wędrując szeroką, piaszczystą drogą mamy doskonałą sposobność do obserwacji roślinności charakterystycznej dla przydroży. Rosną tu między innymi: pięciornik gęsi, lnica pospolita, podbiał pospolity, żmijowiec zwyczajny, cykoria podróżnik, chaber bławatek, mak polny, bratek polny, skrzyp polny, krwawnik pospolity, babka lancetowata i zwyczajna, wrotycz pospolity oraz nostrzyk biały. Ponadto mamy okazję zapoznać się z ekosystemem półnaturalnym, jakim jest łąka. Jego funkcjonowanie uzależnione jest od człowieka, gdyż łąkę „podtrzymuje” koszenie. W miejscach, gdzie zostaje ono zaniechane, szybko następuje sukcesja ekologiczna: zaczynają wkraczać rośliny niezwiązane z łąką, między innymi krzewy i młode drzewa, takie jak sosna, brzoza, czy topola osika.
Niekoszone powierzchnie, zajęte przez niskie zadrzewienia, pełnią bardzo istotną rolę w przyrodzie. Kolczaste i cierniste krzewy są miejscem bytowania gąsiorka, który chętnie ukrywa w nich swoje gniazdo. Jego zwyczajem jest również nabijanie na kolce i ciernie upolowanej zdobyczy - tworzy w ten sposób swego rodzaju spiżarnie.
Porośnięte trawą otwarte przestrzenie są miejscem życia wielu organizmów. Żerują tu ptaki, takie jak: bocian biały, paszkot, śpiewak, lerka, szpak, kruk, myszołów. Łatwo nagrzewające się murawy przyciągają gady a kwieciste łąki owady. Pierwszą z wymienionych grup reprezentuje tu przede wszystkim jaszczurka żyworodna, a drugą cieszące się sympatią ludzi motyle - rusałki: pawik, pokrzywnik, admirał, osetnik, kratkowiec, przestrojnik, karłątek kniejnik, bielinek bytomkowiec, listkowiec cytrynek, czerwończyk dukacik czy modraszek ikar.
Przystanek 7. - Uprawa dębowa
Dochodzimy do ściany lasu. Naszym oczom ukazują się efekty gospodarki leśnej. Kiedyś został tu nasadzony przez człowieka świerk pospolity, którego naturalny zasięg geograficzny nie obejmuje Pomorza. W związku z tym, że siedliska nie są dla niego optymalne, drzewa rozwijają się osłabione i tym samym są często atakowane przez owady żywiące się drewnem (np. korniki) oraz grzyby – np. hubę korzeniową. W tym punkcie dostrzeżemy, że znaczna część świerków została już wycięta, a w ich miejsce posadzono dęby. Na pamiątkę akcji sadzenia lasu został wkopany kamień, upamiętniający jednocześnie międzynarodowy rok lasów.
Wytyczona droga jest również wynikiem działań gospodarczych. Została ona utwardzona i umocniona żwirem, co ułatwia wywóz ściętych drzew z lasu bez rozjeżdżania ścieżki. Przy rowach po obu stronach drogi dominują sity a miejscami pojawia się również górski gatunek flory - tojeść gajowa. Kilkaset metrów dalej dochodzimy do miejsca, w którym zbiegają się dwa szlaki - czarny i żółty szlak turystyczny PTTK. Podążamy ścieżką w prawo i po około 300 metrach docieramy do kolejnego punktu na trasie naszej wycieczki.
Przystanek 8. - Grupa daglezji
Podchodząc pod wzniesienie mijamy z lewej strony egzotyczne daglezje zielone (zwane również jedlicami Douglasa) – jest to szybko rosnący gatunek drzewa iglastego, sprowadzony w XIX wieku do Europy z Ameryki Północnej.
W miejscach z odsłoniętymi korzeniami powalonych drzew chętnie przebywa strzyżyk, gdyż stanowią one dogodne kryjówki, w których umieszcza gniazdo. Bukowe fragmenty starodrzewu upodobała sobie muchołówka mała. Niewątpliwie łatwiej jest ją usłyszeć niż zobaczyć. Ten rzadki dla obszaru Polski gatunek w naszych lasach występuje dość licznie. Można go zaobserwować najwcześniej dopiero na przełomie kwietnia i maja, ponieważ do pokonania ma długą trasę wędrówki z Indii, gdzie zimuje. Jeżeli poczujemy nieprzyjemną woń, to prawdopodobnie w okolicy rośnie sromotnik smrodliwy (pojawia się od lipca do listopada). Owocniki tego grzyba roztaczają zapach gnijącej padliny. Ma to na celu zwabienie much i innych owadów, które zjadają i rozsiewają zarodniki. W runie dominuje przytulia wonna, miejscami rośnie też konwalia majowa.
Przystanek 9. - Wzniesienie Marii
Wzniesienie Marii to stosunkowo długie pasmo morenowe w kulminacją na wysokości 146,8 metrów n.p.m. (w części zachodniej pasma). Nasza trasa dociera do wschodniej części pasma z kulminacją na wysokości 138,0 metrów.
Tuż przed samą kulminacją czarny i żółty szlak turystyczny rozchodzą się i oba prowadzą one do Doliny Świeżej Wody, zwanej też Doliną Ewy. Szlak żółty biegnie wzdłuż zachodniej granicy rezerwatu „Źródliska w Dolinie Ewy”, zaś czarny przecina chroniony obszar rezerwatu. Odpocznijmy tu chwilę po
dłuższym podejściu - przy okazji można się zaznajomić z przebytą trasą, korzystając ze stojącej tu tablicy z mapą okolic.
W ubogim runie otaczających nas drzewostanów znajdziemy, m. in.: borówkę czarną, przytulią wonną (zwaną również marzanką wonną), konwalię majową, konwalijkę dwulistną oraz zawilca gajowego. Warto również zwrócić uwagę na grzyby - na zboczu można nawet znaleźć nawet borowiki. Na gładkiej korze okolicznych buków zaobserwujemy z kolei tzw. grzyby zlichenizowane, czyli porosty. Przeważają wśród nich formy skorupiaste, takie jak: rozsypek srebrzysty, liszajec czy misecznica. Ponadto występuje tu obrost drobny - azotolubny gatunek porostu, mający postać drobnych, szarych, silnie podzielonych listeczków.
W pobliżu miejsca, na którym odpoczywamy znajduje się kolejna ciekawostka - niewielki, ale ciekawy w formie głaz narzutowy zwany „Kamienną Twarzą”. Żeby do niego dotrzeć musimy wejść na sąsiadującą kulminację (wyniesienie) i zejść do położonego za nią płytkiego wąwozu - głaz ten leży na jego dnie. Urzeźbienie głazu stanowi zagadkę: nie wiadomo, czy jest dziełem natury, czy raczej człowieka. Być może było to miejsce pogańskiego kultu religijnego.
Wracamy do miejsca odpoczynku i kontynuujemy dalszą wędrówkę kierując się w dół czarnym szlakiem turystycznym do Doliny Świeżej Wody.
Przystanek 10. - Rezerwat „Źródliska w Dolinie Ewy”
W 1983 roku na powierzchni 12,04 ha został utworzony rezerwat przyrody. Chroni on naturalne źródliskowe zbiorowiska roślinne, głównie łęgowe, ziołoroślowe i szuwarowe z rzadko spotykanym na niżu szuwarem manny gajowej. Na obszarze tym stwierdzono ponad 180 gatunków roślin naczyniowych. Warte uwagi są: podlegające ochronie częściowej, listera jajowata oraz wawrzynek wilczełyko. Ponadto rośnie tu dużo gatunków górsko-podgórskich, takich jak: olsza szara, przetacznik górski, tojeść gajowa, manna gajowa, niezapominajka leśna i kozłek bzowy.
Występujące w rezerwacie drzewa iglaste, głownie świerk pospolity, przyciągają najmniejsze europejskie ptaki - zniczka i mysikrólika. Wymienione gatunki prowadzą dość skryty tryb życia, a ich śpiew jest na tyle cichy, że trudno go wyróżnić w mnogości wiosennych trelów. Jeśli poświęcimy chwilę na wsłuchiwanie się w śpiew ptaków, naszą uwagę z pewnością przykuje śpiew zięby - jednego z najliczniejszych gatunków ptaków naszych lasów.
Mijamy granicę rezerwatu (rozpoznamy to po zielonych pasach na drzewach) i wychodzimy na leśną drogę łączącą Owczarnię z Oliwą. Wybierając kierunek w lewo dotarlibyśmy do położonego na granicy lasu ośrodka jeździeckiego w Owczarni. My wędrujemy w prawo i podążamy drogą wysadzoną okazałymi lipami oraz dębami, wśród których, bezpośrednio po wyjściu z rezerwatu, rośnie kasztanowiec zwyczajny. Nie jest to nasz rodzimy gatunek drzewa - pochodzi on z Bałkanów.
Przystanek 11. - Młyn Prochowy
Podążamy cały czas równolegle do Potoku Prochowego (zwanego również Potokiem Świeżej Wody lub Potokiem Ewy) - po prawej stronie rozpościera się łęg jesionowo-olszowy. Jest to typ podmokłego i jednocześnie bardzo żyznego lasu. Łęgi zapewniają m. in. ptakom bogatą różnorodność pokarmową i stwarzają wiele miejsc do ukrycia gniazda.
Docieramy do kolejnej zabytkowej budowli, jaką jest Młyn Prochowy. Od końca XVI wieku mielono w nim składniki prochu strzelniczego, a od 1822 roku zaczął funkcjonować jako młyn zbożowy. W jego pobliżu, w sezonie lęgowym spotkamy lub usłyszymy gniazdującą tu każdego roku pliszkę górską.
Mijamy ogrodzenie otaczające teren Miejskiego Ogrodu Zoologicznego i wędrujemy dalej brzozową aleją - przydrożne drzewa obfitują w różnowymiarowe dziuple, z których korzystają, m. in., ptaki, takie jak bogatka, modraszka, sikora uboga, pleszka a nawet kaczka krzyżówka. Z ciekawych gatunków drzew warto wspomnieć również o klonie polnym, którego niewielkie okazy możemy znaleźć przy skrzyżowaniu ulic Kościerskiej i Bytowskiej.
Przystanek 12. - Ul. Kościerska
Wzdłuż ulicy Kościerskiej, za wypływającym z ogrodu zoologicznego uregulowanym potokiem, rosną dorodne egzemplarze jesionu wyniosłego, klonu pospolitego oraz kasztanowca pospolitego. Na korze tych drzew możemy obserwować bogactwo gatunkowe porostów - dominują gatunki skorupiaste, widoczne w postaci różnobarwnych plam (m. in. jasnozielona misecznica bledsza). W wyższych partiach pni można natomiast dostrzec zielone krzaczkowate plechy mąkli tarniowej oraz podobne do niej odnożyce (głównie odnożycę mączystą). Obecność tych gatunków świadczy o stosunkowo niskim stopniu zanieczyszczenia powietrza w tym rejonie.
Dochodzimy do końca ul. Kościerskiej, gdzie kończymy naszą wędrówkę.